Program Ekologiczny 'Ratujmy Ziemię' 2007-10-25 1742 Art. czytany: 4977 razy Program Ekologiczny PROGRAM EKOLOGICZNY DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM „RATUJMY ZIEMIĘ” Opracowany przez: mgr Monikę Sławińską mgr Anetę Działak WSTĘP Wszyscy pragniemy zieleni łąk, czystego powietrza, zapachu lasów, świergotu ptaków, słowem odpoczynku na łonie przyrody. Jednocześnie jednak, to my – ludzie jesteśmy największymi niszczycielami przyrody. W dobie gwałtownych zmian i szybkiego rozwoju cywilizacji coraz większego znaczenia nabierają pojęcia: ekologia, edukacja ekologiczna, ochrona środowiska. Człowiek już od zarania dziejów korzystając z naturalnych bogactw ziemi, wyrządził jej wiele krzywd, które stanowią poważne zagrożenia równowagi biologicznej. Problem ten dotyczy wszystkich mieszkańców naszej ziemi. Z dnia na dzień zatruwamy atmosferę, zanieczyszczamy gleby, wody, a przecież dzięki temu niszczymy samych siebie. Powinniśmy walczyć z tymi procesami, które powodują zachwianie tej równowagi biologicznej. Współczesny człowiek zatem, chcąc zdrowo żyć i cieszyć się pięknem przyrody powinien pogłębiać swoja wiedzę ekologiczną i dbać o środowisko już od najmłodszych lat. Przyroda od wczesnego dzieciństwa jest najbliższa i najbardziej dostępna dziecku, powinna więc stanowić źródło jego przeżyć i wiedzy. Już w wieku przedszkolnym należy ukazywać dzieciom piękno otaczającego świata. Należy uświadamiać, że zasoby przyrody, takie jak: gleba, woda, las stanowią organicznie powiązaną całość, że każdy owad, płaz, gad czy nawet grzyb trujący ma swoją rację bytu w przyrodzie i bez potrzeby nie wolno go niszczyć. Edukacja ekologiczna dzieci, już od najmłodszych lat ich życia jest podstawą i warunkiem do racjonalnego postępowania w duchu szacunku do przyrody i jej ochrony tu i teraz, i w przyszłości. Mogą oni stać się pełnowartościowymi partnerami dorosłych. Są bowiem bacznymi obserwatorami tego wszystkiego, co się wokół nich dzieje. Edukacja z zakresu ochrony i kształtowania środowiska człowieka powinna więc stanowić składową część działalności opiekuńczo – rozwojowo – wychowawczo – dydaktycznej nauczyciela i rodziców. I. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU I GŁÓWNA ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE. Program „Ratujmy ziemię” jest programem edukacji przedszkolnej. Zawarte w nim treści mogą być realizowane w dowolnej kolejności i modyfikowane przez nauczycieli, którzy zechcą wnieść własne pomysły, np. uwzględniając właściwości własnego środowiska czy możliwości dzieci. W programie nie ma podziału na grupy wiekowe. Należy umożliwić dzieciom, na różnych poziomach, poszerzanie i pogłębianie wiadomości zgodnie ze wzrastającymi możliwościami intelektualno – percepcyjnymi. Dobierać je w taki sposób, aby były ciekawe, pobudzały do myślenia, poszukiwania, a przede wszystkim do działania. Jako główne założenia programowe przyjęto: - Rozbudzania świadomości ekologicznej. - Kształcenie postawy odpowiedzialności za stan środowiska. - Poznanie współzależności między człowiekiem, a środowiskiem. - Współudział rodziców w edukacji ekologicznej. II. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA. 1. Cele ogólne edukacji ekologicznej: - Rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą. - Doskonalenie umiejętności obserwacji faktów i zjawisk przyrodniczych. - Budowanie i rozwijanie uczuć estetycznych poprzez wyrabianie wrażliwości na piękno przyrody. - Uświadamianie odpowiedzialności za stan środowiska w najbliższym otoczeniu. - Zaznajamianie z podstawowymi zasadami ochrony środowiska i rozumienie konieczności ich przestrzegania. - Poznanie pojęcia „odpady” , źródła i rodzaje odpadów w środowisku lokalnym. - Zachęcanie do podejmowania działań na rzecz przyrody i nagradzanie pochwałami takich zachowań. Istotnym elementem w realizacji programu ekologicznego będzie proekologiczna współpraca z rodzicami środowiskiem lokalnym, której celem jest kształtowanie świadomości ekologicznej rodziców przez współudział między innymi w : - konkursach propagujących ochronę środowiska, - akcjach zbiórki surowców wtórnych. 2. Cele szczegółowe edukacji ekologicznej: Dziecko zdobywa podstawowe wiadomości dotyczące: - słownictwa o treści przyrodniczo – ekologicznej - ekosystemów, faktów i zjawisk w najbliższym środowisku - postrzegania zależności między człowiekiem, a środowiskiem - zasad ochrony przyrody - segregowania i wtórnego wykorzystania niektórych odpadów. Dziecko zdobywa podstawowe umiejętności w zakresie: - obserwacji środowiska i wnioskowania, porównywania, analizowania na podstawie obserwacji, zabaw badawczych - kształcenia szacunku do przyrody i jej piękna - postrzegania zależności pomiędzy stanem środowiska, a zdrowiem człowieka - mądrego korzystania z zasobów natury. - dostrzegania nieprawidłowości i reagowania na nie w trosce o przyrodę - gromadzenia materiału przyrodniczego w zgodzie z normami ekologicznymi - uczestnictwa w działaniach mających na celu ochronę i zapobieganie dewastacji środowiska - segregowania i wtórnego wykorzystywania niektórych odpadów Dziecko kształci postawy i przekonania dotyczące: - znaczenia i piękna obiektów, zjawisk w najbliższym środowisku przyrodniczym - konieczności czynnej ochrony środowiska naturalnego - ekologicznego stylu życia - potrzeby segregowania odpadów, wykorzystywania surowców wtórnych Tak sformułowane cele stwarzają warunki do kształtowani u dziecka postawy proekologicznej charakteryzującej się szeroką zdolnością percepcji wobec zjawisk przyrodniczych i społecznych oraz poczuciem więzi z przyrodą i ludźmi jako części przyrody. III. TREŚCI EKOLOGICZNE STYMULUJĄCE ROZWÓJ DZIECKA. BOGACTWO PRZYRODY - poznanie i określanie najbliższych przestrzeni przyrodniczych i społecznych - świat roślin - świat zwierząt - wyrażanie swoich spostrzeżeń i uczuć w kontakcie z przyroda w formie werbalnej i niewerbalnej (np. plastycznej, ruchowej….) ZJAWISKA I PROCESY W PRZYRODZIE - obserwacje przyrody w różnych porach roku - woda – niezwykła ciecz - gleba - powietrze - cuda matki natury OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO - największe zagrożenia ekologiczne - obszary chronione i ich znaczenie (parki narodowe, rezerwaty, pomniki przyrody) - zagospodarowanie odpadów – segregacja i wykorzystanie - aktywny udział w akcjach ekologicznych - Ziemia – nasza planeta IV. FORMY OSIĄGANIA CELÓW Aby efektywnie realizować treści programu stosujemy metody aktywizujące oraz następujące ekologiczne techniki pracy: PROPOZYCJE METOD: - zabawa naśladowcza - pedagogika zabawy - opowieści ruchowej - zajęcia terenowe - prace badawczo – rozwojowe - obserwacje - eksperyment - „burza mózgów” - gry dydaktyczne - elementy dramy - inscenizacje PROPOZYCJE TECHNIK EKOLOGICZNYCH: - ścieżka przyrodnicza – ilustrowana zdjęciami, rysunkami okazów przyrody, roślin i zwierząt. - ścieżka zdrowia – zabawy w terenie z wykorzystaniem zadań ruchowych. - gawędy – swobodne rozmowy na zaplanowane tematy ekologiczne. - apele ekologiczne – krótkie zbiórki w określonym miejscu w celu poinformowania o wyjątkowym wydarzeniu związanym z ochroną środowiska. - zabawy tropiące – w różnych ekosystemach z wykorzystaniem znaków i symboli - meetingi ekologiczne – jako formy spotkań i dyskusji z osobami związanymi z przyrodą. Sprawna i efektywna realizacja programu wymaga stosowania przez nauczyciela odpowiednich, urozmaiconych form prowadzenia zajęć (indywidualnej, grupowej i zbiorowej) z uwzględnieniem predyspozycji indywidualnych dzieci. V. EWALUACJA PROGRAMU. Celem ewaluacji programu „Ratujmy ziemię” jest pozyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności dzieci w zakresie edukacji ekologicznej. Istotne jest też czy proponowane metody i techniki aktywności są skuteczne. Należy przede wszystkim skupić się na ocenie trzech aspektów: - poziom wiedzy i umiejętności - aktywna postawa wobec ochrony przyrody - postrzegania koncepcji programu przez rodziców